استکینگ یا استیکینگ چیست؟

استیکینگ چیست؟ و در شبکه بلاک چین این قابلیت چگونه فعالیت می‌کند؟ و آیا می‌توان از آن برای کسب درآمد استفاده کرد؟ و انواع اصطلاحات این مبحث جذاب از دنیای ارز دیجیتال را در ادامه به آن پرداخته می‌شود پس با ابزار ترید همراه باشید
چرا استیکینگ در ارزهای دیجیتال پدید آمد؟ به صورت کلی استخراج ارزهای دیجیتال را به دو دسته ۱. پاداش به ازای اثبات سهام ۲. پاداش به ازای اثبات کار دسته‌بندی می‌کنند و چرا ارزهای مثل بیت کوین و اتریوم که قدمت حدودا چند ساله دارد با ارزهای جدید مثل تزوس، سولانا و … نحوه به دست آمدشان با یکدیگر متفاوت است.

استیکینگ در ارز دیجیتال چیست؟

مشکل اساسی ما کمبود منابع است و راهکار چیست؟ الگوریتم جدید به نام اثبات سهام

یک از دغدغه‌های عالم بشریت در جهان کنونی کمترین آسیب به محیط زیست و دریافت بیشترین بهره از فعالیت‌های صنعتی است؛ اما در کنار تمام پیشرفت‌های همه جانبه شبکه بلاکچین و ارزهای بیت کوین و اتریوم مشکلی وجود داشت، ما با نحوه استخراج آنها به دلیل استفاده از منابع برق بشدت زیاد به محیط زیست آسیب می‌زدیم. این نقطه شروع یک انقلاب بزرگ در دنیای ارزهای دیجیتال رخ داد و آن ساخت الگوریتم تایید شبکه جدید به نام اثبات سهام یا Staking بود.

الگوریتم اثبات سهام (PoS) چیست؟

بیت کوین، بر اساس الگوی اثبات کار است. زمانی که شما کاری را در شبکه بیت کوین انجام دهید (مانند: تمامی تراکنش‌ها ) این فعالیت‌ها توسط ماینرها انجام می‌شود و به دلایل مختلف که می‌توان به هش ریت بالای شبکه، هاوینگ هر ۴ ساله بیت کوین و … اشاره کرد. سبب می‌شود که ماینرها برق بیشتری مصرف کنند و این به طبیعت آسیب می‌زند پس توسعه دهندگان به فکر روشی بودن که مشکلات کمتر و هزینه کمتری نسبت به روش‌های قبلی داشته باشد.

مکانیزم پیشرفته تر روش اثبات سهام (POS)  است که این یکی از مهم‌ترین هدف‌های این روش ذخیره و نگهداری یک ارز دیجیتال است. در این روش مطابق پروتکل شبکه و در فاصله‌های زمانی معین، شبکه به کاربران خود این امکان را می‌دهد که بلاک‌های جدید را تایید کرده و بلوک جدید تولید کنند و این تاییدیه و دریافت پاداش به میزان ارزدیجیتال یا به اصطلاح سهامی که در شبکه قرار گرفته است وابسته است هر فردی که مقدار بیشتری کوین ذخیره کرده باشد، شانس بالاتری برای دریافت حق تایید بلاک‌ها را دارد.

استکینگ ارز دیجیتال یعنی چه؟

تا الان درباره الگوریتم‌های ارزهای دیجیتال صحبت کردیم و دلایل پیدایش و نیازهای انسان‌ها به آن را معرفی کردیم.

حال به سراغ اصل مطلب می‌رویم که استکینگ یا استیکینگ چیست؟ و چگونه می‌توان از این قابلیت دنیای رمز ارزها کسب درآمد کرد

در مکانیزم اثبات سهام بلاک‌های جدید و تایید تراکنش‌ها، از طریق عمل استک انجام می‌شود. استیکینگ (Staking) در دنیای ارزهای دیجیتال شامل نودهایی از شبکه است که مقداری از کوین شبکه را در آن ذخیره و نگهداری می‌کنند. سپس پروتکل شبکه به صورت کاملا تصادفی و در یک بازه زمانی معین یک یا چند نود را که بستگی به میزان ارزهای ذخیره شده شما دارد را به عنوان تایید کننده تراکنش‌ها و ایجاد بلاک جدید انتخاب می‌کند.

یک استخر استیکینگ را میتوان اینگونه تعریف کرد که تعدادی استیک کننده آن را تشکیل می‌دهند اما چگونه و چطور؟

راه‌ اندازی یک استخر استیکینگ (Staking) عموما کار پرهزینه و زمانبری است و همچنین به دانش فنی زیادی نیاز دارد و این مسئولیت را کنترل کننده‌های آن قبول می‌کنند و بخشی جزئی از جایزه بلاک‌ها را برای خود برمی‌دارند و مابقی را بین افراد آن استخر (بر اساس سهمشان) تقسیم می‌کنند. دلیل این کار این است که با تجمیع منابع، شانس کسب فرصت ساخت بلاک و دریافت جایزه را افزایش می‌یابد.
استیکینگ(Staking) چگونه کار می‌کند؟
پاداش استیکینگ ارز دیجیتال چقدر است؟
به این سوال نمی‌توان به صورت دقیق و ثابت پاسخ داد به دلیل اینکه هر ارزی و هر شبکه میزان پاداش را خودش معین می‌کند و به صورت کلی به عوامل زیر بستگی دارد

چه مقدار ارز توسط نود ذخیره شده است؟
مدت زمان نگهداری ارزها توسط نود چه مقدار است؟
مقدار کل ارزهای ذخیره شده در شبکه چه مقدار است؟
نرخ تورم موجود فاکتورهای دیگر …

انواع استیکینگ (Staking)

• استیکینگ سرد (Cold Staking)
• استیکینگ قفل شده (Locked Staking)
• استیکینگ منعطف (Flexible Staking)
• پس‌انداز منعطف (Flexible Saving)
• پس انداز ثابت (Fixed Saving)

استیکینگ سرد (Cold Staking)

استیکینگ سرد از زیرمجموعه‌های استکینگ است. در این روش ذخیره ارز دیجیتال در والت سردی انجام می‌شود که اتصال به اینترنت احتیاج ندارد. در این روش استیکینگ ارز دیجیتال باید از طریق یک کیف پول سخت افزاری مانند لجر انجام شود

بعضی از شبکه‌های بلاک چینی نیز می‌توانند به صورت آفلاین دارایی‌های خود را استک کنند. این روش امنیت بسیار بالایی دارد چون هیچ ارتباطی به شبکه جهانی اینترنت ندارد و به محض این که دارایی از کیف پول به بیرون منتقل شود استک و پرداخت پاداش متوقف می‌شود.

استیکینگ قفل شده (Locked Staking)

استکینگ قفل شده یک روش دیگر از استکینگ (Staking) است. استکینگ قفل شده یعنی نگهداری و قفل کردن دارایی‌های دیجیتال شما درون کیف پول صرافی در راستای پشتیبانی از یک شبکه بلاک چینی است که از نظر کلی مناسب ما ایرانیان نیست چون در این روش شما در صورت مشکل صرافی با ملیت شما و درخواست احراز هویت امکان برداشت دارایی دیگر وجود نخواهد داشت از صرافی‌هایی که این روش را ارائه می‌دهند می‌توان به بایننس اشاره کرد که برای فعالیت احتیاج به احراز هویت دارد.

استیکینگ منعطف (Flexible Staking)

استیکینگ منعطف مانند مدل قفل شده است. استکینگ یا استیکینگ منعطف جهت پشتیبانی از عملیات یک شبکه بلاک چینی است و همچنین شامل نگهداری رمز ارز در یک والت ارز دیجیتال هم می‌شود. تفاوت این روش با روش Locked Staking این است که این روش نیاز به قفل شدن دارایی‌ها در کیف پول صرافی ندارد.

پس‌انداز منعطف (Flexible Saving)

یکی دیگر از روش‌ها که در صرافی انجام می‌شود پس انداز منعطف است. این نمونه Staking با هم یک تفاوت دارد و آن این است که  در روش استیکینگ قفل شده شما ارز را در کیف پول صرافی در شبکه آن ارز قفل می‌کنید ولی در این روش شما ارزهای دیجیتال خود را در بستر صرافی به فرد دیگری قرض می‌دهید و در ازای آن پاداشی از آن شخص دریافت می‌کنید.

پس انداز ثابت (Fixed Saving)

از بهترین روش‌های استیکینگ، پس‌انداز منعطف است در این حالت سود دهی به صورت روزانه محاسبه می‌شود و به شما پرداخت می‌شود یکی از ویژگی‌های این حالت توانایی برداشت سود خود در هر لحظه اشاره کرد.

اسلشینگ در استیکینگ

بلاک چین‌های مبتنی بر اثبات سهام، به منظور جلوگیری از کج‌رفتاری نودهای آن، مکانیزمی را با نام Slashing (اسلشینگ) برای شبکه در نظر می‌گیرند. این مکانیزم به صورت کلی به تامین امنیت، در دسترس بودن و مشارکت گره در شبکه منظور طراحی شد تا بتواند شبکه را به صورت یکپارچه ارائه کند. دو کاری که احتمال افزایش اجرا شدن اسلشینگ را در استیکینگ تقویت می‌کند، طولانی بودن میزان دان تایم (خارج شدن آن نود از دسترس شبکه) و دابل ساینینگ (امضای دو یا چندباره) است.

دابل ساینینگ (Double Signing) زمانی رخ می‌دهد که یک موجودیت اعتبارسنج (کلید خصوصی)، برای بلاکی همانند یا مشابه، دو پیام امضا شده ارسال نماید. اگر یک نود یا فراهم‌کننده زیرساختهای آن، پیکربندی نود را به شکلی بهینه‌سازی کند که برای جلوگیری از افزایش دان تایم دو یا چند نود با استفاده از کلید خصوصی مشابه در شبکه حضور پیدا کنند، چنین اتفاقی ممکن است که رخ دهد.

به عنوان مثال دو کامپیوتر مجزا (هر دو دارای یک کلید خصوصی مشابه) برای راه‌اندازی گره ولیدیتور در نظر گرفته شده‌اند، به‌گونه‌ای که یکی بکاپ کامپیوتر دیگری است. در صورت خارج شدن یک گره از دسترس شبکه، دیگری همچنان پابرجا است، پس خبری از دان تایم نخواهد بود اما امکان دارد که این دو برای بلاکی مشابه دو پیام امضا و ارسال نمایند و دابل ساینینگ در شبکه رخ دهد.

اکثر پروتکل‌های اثبات سهام با شدت بالایی با دابل ساینینگ برخورد می‌نمایند، چونکه چنین رفتاری، رسیدن به یک اجماع را داخل شبکه دشوار می‌سازد. اگر شما به این دلیل توسط شبکه مجازات شوید، نه تنها سودی دریافت نخواهید کرد، بلکه بخشی از دارایی‌های استیک شده را نیز از دست خواهید داد.

تفاوت هولدینگ و استیکینگ چیست؟

یکی از بزرگترین ابهامات موجود در دنیای رمزارزها تفاوت‌ها هولد (هودل) و استیکینگ است و ما امروز سعی می‌کنیم که به این موضوع بپردازیم

هولد (هودل) چیست؟

به نگهداری ارزهای دیجیتال به منظور رشد قیمت و نگهداری بلند مدت بر اساس استراتژی‌های شخصی و سازمانی گفته می‌شود.

مزایا استک در مقایسه با هولد

در ازای ذخیره دارایی در بازه‌های طولانی به دارایی‌های شما افزوده می‌شود و مقدار آن افزایش می‌یابد.
شما در پیشرفت شبکه بلاکچینی ارز خود شریک هستید.
به حفظ طبیعت کمک کرده و سبب کاهش آلایندگی گازهای گلخانه ای می‌شوید

معایب استک در مقایسه با هولد

باید یک تسلط نسبی از نظر دانش فنی به دنیای کریپتو و انواع حالت‌های استک داشت تا بیشترین سود را دریافت کرد
امکان کسب درآمد از استک ارز دیجیتال با مقدار کم تقریبا به صرفه نیست و ارزش ندارد.
استک در صرافی‌ها یکی از بهترین گزینه‌ها و از جهتی دیگر به دلیل تحریم بودن کشورمون امکان استفاده وجود ندارد ولی در هولد هیچ محدودیتی وجود ندارد

اصطلاحات مرتبط با استیکینگ (Staking)

APY (Annual Percentage Yield) : به معنای بازده درصدی سالیانه است. یعنی تمامی درصد و یا میزان سود‌های درحال نمایش به صورت سالیانه است.
(Duration (Days : یعنی تعداد روزهایی که می‌توان ارز دیجیتال مورد نظر را قفل کرد.در این حالت با توجه به ارز مورد نظر، امکان Stake آن ارز به صورت 15 روزه، 30 روزه یا … وجود دارد.
Minimum Locked Amount : به حداقل ارز لازم برای اینکه در این برنامه استیکینگ شرکت کنید گفته می‌شود.

ریسک های استیکینگ

در دنیایی که ما زندگی می‌کنیم هیچ کدام از کارهای ما بدون ریسک نیست و این قضیه در استیکینگ هم صدق می‌کند با زاویه دید ذخیره یا قفل کردن دارایی در شبکه بدون هیچ گونه ریسکی فکر نکنید استکینگ یا استیکینگ ارزدیجیتال هم با ریسک‌هایی همراه است که به آنها می‌پردازیم پس با ما همراه باشید.

ریسک بازار

در صورتی که رمزارز باز باشد می‌دانید که بازارهای مالی و مخصوصا بازار ارزهای دیجیتال دارایی نوسانات بسیاری است و حال ربطش به موضوع ما چیه؟

طبق تعاریف موجود ما در اکثر روش‌های استکینگ یا استیکینگ و ذخیره سازی ارزها، ما دارایی‌های خود را در شبکه به ازای یک زمان معین قفل می‌کنیم و در این بازه زمانی هیچگونه دسترسی به دارایی‌ها وجود ندارد تا اینکه فرایند به پایان برسد.

ریسک کار در همین نکته است یعنی در صورت ریزش بازار شما توانایی نقد کردن دارایی‌های خود را ندارید. برای مثال شما یک ارزخاصی رو در قیمت ۲۰ دلار خریداری کردید تا آن را استک کنید و از آن کسب درآمد کنید ولی در دوره قفل سرمایه که ارزما در شبکه در حال قفل شدن است بازار یک ریزش شدید رو تجربه می‌کند و ما هیچ کاری نمیتوانیم بکنیم و پایان فرایند ارزش دارایی ما به ۱۰ دلار رسیده است و ما در این فرایند نه تنها سود نکرده ایم بلکه متضرر هم شده ایم.

سرمایه گذاران قبل از استیک کردن دارایی خود باید بازار را به خوبی تحلیل کنند. نباید صرفا بر اساس نرخ سود سالانه تصمیم گرفت.

دوره قفل سرمایه

طبق صحبت‌هایی که در قسمت بالا انجام دادیم دوره قفل سرمایه هر ارز با دیگری متفاوت است و این نکته در استیکینگ دارایی‌های خود تحت نظر داشته باشید چون ممکن است در بعضی ارزها این زمان به ۲۸ روز نیز برسد و در این بازه شما امکان متضرر شدن دارید بهترین راهکار برای این مورد انتخاب ارزهایی است که سود سالانه کمتری دارند و در آنها قراردادهای بدون قفل سرمایه و یا بازه‌های زمانی کمتری دارد شرکت کنید.

دوره پرداخت پاداش

یکی از مباحث دیگر در حوزه استیکینگ پاداش است که انواع پاداش‌ها را در قسمت‌های بالایی بررسی کردیم ولی دوره پرداخت پاداش نیز بحثی است که در صورت عدم توجه به آن ممکن است دچار مشکلاتی در آن می‌شوید.

در استیکینگ ارزها پرداخت پاداش به صورت‌های متفاوتی است : ۱. روزانه ۲. انتهای بازه اتمام قرداد ۳. پرداخت به صورت بازه‌های تعیین شده ( ۱۵ روزه و… ) البته برداشت سود در حالت‌های پشتیبانی شده پلتفرم استیکینگ در میزان سود سالانه که اول قرارداد اعلام شده هیچ تاثیری ندارد
ریسک لیکوییدیتی و نقدشوندگی دارایی
نقدشوندگی و میزان سرمایه در گردش یک ارز یکی از مهم ترین بحث‌های سرمایه گذاری است که در استکینگ یا استیکینگ هم باید به آن توجه کرد

دلیل اینکه این مبحث را به صورت یک بخش جدا در مقاله قرارداده ایم بدلیل اهمیت فراوان این موضوع در بازارهای مالی است. نقدشوندگی را میتوان به سرمایه در گردش آن ارز در صرافی‌هایی که آن را پشتیبانی میکنند بر می‌گردد و ریسک ماجرا در هنگام تبدیل دارایی خود به ارزهای دیگر به منظور استفاده از سود و یا سرمایه است که درصورت عدم توجه به این موضوع ممکن است هیچ خریداری برای دارایی شما وجود نداشته باشد و شما نتوانید آن را نقد کنید

(این مورد معمولا برای ارزهایی که مارکت کپ کوچکی دارند باید مورد توجه قرار بگیرد و فقط روی سود سالانه تمرکز نکرد)

ریسک اعتبارسنج

در هنگام استک کردن دارایی مخصوصا در ولت‌هایی مانند تراست والت شما میتوانید ولیدیتور خود را انتخاب کنید و در بعضی مواقع سود سالانه آنها با هم اختلاف دارد.

اجرای یک گره ولیدیتور به منظور استک کردن دارایی‌های دیجیتال نیازمند دانش فنی کامل و کافی است تا هیچ اختلالی در روند به وجود نیاید و این گره‌ها باید به صورت ۲۴ ساعته در ۷ روز هفته فعال باشد تا بتواند بیشترین سود را به دست بیاوردو در صورتی که این اتفاق نیافتاد و زمان خاموشی گره‌ها زیاد باشد ممکن است سبب از بین رفتن دارایی‌های موجود در گره می‌شود .

در شرایطی که یک نود رفتارهای نا متعارفی نظیر از دسترس خارج شدن انجام دهد و این به صورت زیاد تکرار شود توسط شبکه جریمه می‌شود و مقداری دارایی از آن به عنوان جریمه کسر می‌شود پلتفرم‌های مطمئن را میتوان بایننس یا تراست والت معرفی کرد.

محبوب‌ترین ارزهای دیجیتال مبتنی بر پروتکل POS

در زمان توسعه اکثر آلت کوین‌‌ها، سعی‌شده است که از مکانیزم اجماع کاملا متفاوتی مثل POS در مقایسه با ارز دیجیتال بیت کوین که از پروتکل POW استفاده شده، استفاده کنند. پلتفرم‌های ارز دیجیتال که در ادامه این مقاله معرفی خواهیم کرد، از الگوریتم اثبات سهام (POS) استفاده شده است و امکان استیکینگ کردن آن‌ها برای همه مهیا است.

کاردانو (Cardano – ADA)

کاردانو تنها سیستم بلاک چینی نیست که از الگوریتم اثبات سهام (POS) استفاده می‌نماید، ولی بزرگترین بلاک چین که بر اساس پروتکل PoS فعالیت می‌کند، به حساب می‌آید. ارز دیجیتال بومی این شبکه با نماد ADA، برای تسویه‌های نظیر به نظیر در معاملات این بلاکچین کاربرد دارد. پلتفرم قراردادهای هوشمند این بلاک چین در تابستان سال 1400 راه‌اندازی شده است. انتظار می‌رود که بعد از این رویداد، قیمت رمز ارز آن شدیدا رشد کند.

امروزه صدها شرکت بزرگ از بلاک چین اتریوم به بلاکچین کاردانو مهاجرت نموده‌اند، چونکه طراحی، ساخت و ارائه قرارداد هوشمند و اپلیکیشن غیرمتمرکز در کاردانو امکان‌پذیر است. شما می‌توانید با استیکینگ ارز دیجیتال ADA به یک نود اعتبارسنج در شبکه بزرگ کاردانو تبدیل شوید.

استلار (Stellar – XLM)

در سال 2014، استلار با هدف تسهیل معاملات بین‌المللی ظهور نمود. در بلاک چین نیز بستری توسعه یافت برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و راه‌اندازی دیگر توکن‌ها.

استلار یا استلار لومنس (Stellar Lumens)، یک پروتکل تقریبا غیرمتمرکز به صورت منبع باز است برای انتقال‌ ارزهای دیجیتال به ارزهای فیات با کمترین هزینه است. این سیستم، امکان معاملات بین‌المللی را میان هر جفت ارز فراهم می‌نماید. به زبانی ساده‌تر، استلار پروتکل بلاک چینی برای سیستم‌های پرداخت می‌باشد. هدف از توسعه آن، انتقال پول در سراسر دنیا به ساده‌ترین روش بوده است.

ترون (Tron – TRX)

شبکه ترون نیز با هدفی مشابه سایر ارزها (بهبود مقیاس‌پذیری و قابلیت اطمینان شبکه‌‌های بلاک چینی غیرمتمرکز) راه‌اندازی شد. سرعت پردازش تراکنش‌ها در آن به حدی زیاد است که بخش عمده‌ای از توکن‌های محبوبی همچون تتر، در این شبکه منتقل می‌شوند. شبکه بلاک چین ترون قادر است که 2 هزار تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند.

نئو (NEO – GAS)

نئو شباهت زیادی به شبکه اتریوم دارد؛ مهمترین کاربرد آن نیز راه‌اندازی و توسعه قراردادهای هوشمند و سایر دارایی‌های دیجیتال می‌باشد. هسته اصلی شبکه نئو، حول ویژگی‌ها و ابزارهایی می‌باشد که به توسعه‌دهندگان این اجازه را می‌دهند که به‌شکلی کارآمد، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را بروی بلاک چین اختصاصی آن مستقر نمایند.

سوالات متداول